.
İÇERİK  
  HİZMETÇİLER
  SAHNELEME METNİ
  KAYNAK KULLANIMI HAKKINDA
  JEAN GENET
  SARTRE'DAN (ing)
  Oyun kişisini tanımak, anlamak
  SUÇLU OLMAYA DOĞMAK-SUÇLU OLMAYA CESARET EDEBİLMEK ...
  "HİZMETÇİLER"İN KRİMİNAL TARİHİ
  BILBOQUET
  PAPIN SISTERS
  HİZMETÇİLER-inceleme
  JEAN GENET’E JERRY TARTAGLIA’DAN DOKUNMAK
  VAROLUŞÇULUK
  GİYSİNİN YOK ETTİĞİ BEDEN
  GELENEKSEL TİYATRO VE UYUMSUZLUK TİYATROSU
  LANETİYLE AZİZLEŞMİŞ İNSAN
  EDEBİYAT İLE FELSEFE İLİŞKİSİ ÜZERİNE
  MERAKLISINA GÖRSELLER
  REFAKATLİ İNTİHARLAR
  GARDENAL
  THE UNKNOWN ROLE OF MADAME IN GENET'S LES BONNES
  ÇİFTE DELİLİK-MACBETH VE HİZMETÇİLER
  İNTİHAR
  CİNAYET
  MOTIVES of PARANOIAC CRIME
  SUÇ KAVRAMININ MENŞEİ VE GELİŞMESİ
  SUÇ VE KADIN
Oyun kişisini tanımak, anlamak

 

 

  -Oyun kişisini tanımak /anlamak

Selda Öndül

KAYNAK Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 22:2006 • ISSN: 1300-1523  

 

 

Solange ve Claire (Hizmetçiler) hizmetçi olduklarını, öteki olduklarını

sürekli olarak hatırlatan Madam’ı öldürme provaları yaptıkları

halde, asla öldüremeyeceklerini kavrarlar. Solange cinayet

öyküsünü yazıp anlatırsa da Claire artık öykülerden tatmin

olan bir oyun kişisi değildir. Öyle ya da böyle bir eyleme ihtiyaç

duymaktadır. Üstelik Madam’ın varlığının yanısıra kardeşinin de

hizmetçi varlığı kendi hizmetçiliğini/ötekililiğini unutmasına da

izin vermemektedir. Rol/oyun/simülasyon/hiper gerçeklik içinde

Solange’ın onu öldürmesine yol gösterir. Irma ise olmak/başkası

olmak isteyenler için kurduğu özel bir evin sahibi/işleticisidir.

Oyunları kuran/ve izleyendir. Evde, sokakta, sarayda oynanan

oyunlar/sahnelenen gerçekler birbirine koşut, birbirinin içine geçerek/

kimlikler birbirinin içine sızarak evrilir. Hangi gerçek/hangi

oyun-rol soruları tiyatronun gerçeğine/oyununa dönüşür.

 

 

Jean Genet’nin Hizmetçiler ve Balkon oyunlarındaki kahramanları

varlıklarına yabancılaşmayı oyun oynayarak telafi etmeye

çabalarlar. İki hizmetçi kızkardeş Claire ve Solange, kabaca üç

oturum içinde hanımefendilerini öldürmeye çabalarlar. Birinci

oturum saatinin alarmının çalması ile biten bir provadır. Claire

Hanım’ı, Solange Claire’i oynamaktadır. İkinci oturum birinci

oturumun yorumu gibidir. Kapı zilinin çalışıyla sonlanır. Hanım’ın

gelişiyle başlayan üçüncü oturumda onu öldürmeye çabalarlar

ama yapamazlar. Son oturumda ise Claire rolündeki Solange’a

Hanım rolündeki Claire kendini öldürtür. Claire ve Solange toplumsal

hiyerarşide en alttakilerdir. Hatta görünmeyen en alttakilerdir.

Ötekileştirilmiş, nesneleştirilmişlerdir. Öteki ve Büyük

Öteki tarafından tanınmazlar, yok sayılırlar. İkisi de bu durumun

selda öndül

Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 22:2006 • ISSN: 1300-1523 97

farkındadır. Hatta Hanım’ın kendilerine davrandıklarından daha

kötü davranır Hanım rolündeyken Claire Solange’a. Hanım ise en

yukarıda olandır; zengindir, güzeldir, hem Beyefendi’ye sahiptir,

hem de hizmetçilere.

Hanımefendi hizmetçilerin varlıkları/benlikleri olduğunu görmez;

bunun farkında bile değildir. Toplumsal hiyerarşinin en tepesinde

durması da zaten hiçbir verili örgütlenmeyi sorgulamasını gerektirmez.

En alttakiler ise içinde bulundukları durumu, hem sosyal

hem de dinsel hiyerarşiye “lanet” okumakta hem de olmak

için yollar aramaktadırlar. Aslında tek yol Bey’den kurtulmak,

hanımlarını öldürmektir. Beyi hapisaneye, hanımı öbür dünyaya

yollamayı planlarlar. Beyefendi hakkında yazdıkları için onu

içeriye tıktırırlar. Hanımı da onun yokluğunda zehirleyeceklerdir.

Böylece her ikisinden de kurtulacaklardır. Hatta belki hanımlarının

yokluğunda beyefendi onların kadınlıklarının farkına bile

varabilir. Ancak planları istedikleri gibi işlemeyecek, beyefendi

serbest bırakılacak, hanımefendi hazırladıkları zehirli ıhlamurunu

içmeyecektir. Solange yeni duruma razı olsa da Claire olmaz. Ne

olursa olsun bir şey yapmalıdırlar. Hayatta yaşamaya değer bir

şey yapmalıdırlar. Katil olarak kazanacakları ünün hayalini kuran,

bu hayallerini sözlere döken Solange’ın fantazilerinin yüceliğinden

etkilenen Claire, Solange’ı harekete geçirir. Üstelik birbirlerinden

de kurtulmak zorundadırlar. Claire ve Solange birbirlerinin

ayna imgesidirler. Kendilerinin gerçeğini birbirilerine bakar görürler.

Birbirlerinde hem karşıdaki ötekini hem de kendi ötekilerini

görürler. Birliktelikleri bu gerçek ile sürekli olarak yüzleşmelerini

getirir. Birbirlerinden de kurtulmak zorundadırlar. Tutuklu olan’ın

ikilemi’nden kurtulmak zorundadırlar. Dışarıya çıkmak için bir

seçim yapmak zorundadırlar. Karşı karşıya olan varoluşları aynı

zamanda omuz omuza varoluşlarının nedenini yaratır. Aynı kadere

sahip olmaları dayanışmayı da sağlayacaktır. Birbirlerinden

kurtulmaları geride kalanda gideni yaşatacak, üstelik de geride

kalan tek başınalığında sonsuz/sınırsız özgürlüğü tadacak, yoksunluğun/

un da üstesinden gelmiş olacaktır. Öznelerin karşılaşmasında

bir kez pes etmişler, köle durumuna düşmüşlerdir. Artık

efendi olmanın zamanı gelmiştir. Ancak, bir kaldıklarında ebedi

köle-efendi ilişkisinden kurtulabilirler.

oyun kişisini tanımak/anlamak

98 Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 22:2006 • ISSN: 1300-1523

Claire ve Solange’ın arzuları birbirleriyle çakışmaktadır. Bir dereceye

kadar Hanım’ın arzusuyla da. İki kızkardeş için bir “sütçü”,

bir “hanım” vardır, üç kadın için bir “bey”. Tek kalmaları gerekmektedir.

Dolayısıyla oyunun sonunda hizmetçilerden zaten birinin

hayatta kalması gerekmektedir. Bilinçaltındaki ölüm itkisine

doğru sürüklenmektedirler aslında. Ama Hanım’ı ve Bey’i bertaraf

da edemezler. En alttakiler öylesine yoksun ve yokturlar ki

ancak kendi ayna yansımalarını yok edebilirler. Ancak oyunda en

üstekilerden kurtulabilirler. Er veya geç babanın yasasını kabullenmek

zorundadırlar. Annenin arzusuna ortak olmak zorundadırlar.

Fantaziler ancak mikro düzlemde gerçekleşebilir, ancak

fantazilerde.

Claire ve Solange zaten gerçeğin asıl görünümünden mahrumdurlar.

Birbirlerine baktıklarında kendilerini hem görürler hem

görmezler. Karşıdaki hem kendidir hem değildir. Aynadaki bütüncül

görünüm hep bir yansıdır, asıl değildir. Yansı ise bir yokluk

durumudur. Arzu hep bir yokluğun varlığı olarak kalmak zorundadır.

Yokluğun varlığını aşmak için prova yaparlar, bir gerçek

oynamak için. Bir türlü gerçeğe geçemezler, provada tutuklu

kalırlar. Prova bitmemiş bir cümle gibidir, sonlanmadan oyunun

yerini tutamaz. Ayrıca, akıp giderken değiştirilebilir de. Oysa

oyunun kuralları sabittir, kesindir. Gerçeğin yerini tutar. Cümle

bir kez bittiğinde kesinleşir. Bir gösteren olur. Bu gösteren neyi

gösterecektir. Sahne oyunu sürecinde anlayacaklardır bunu.

Claire ve Solange da provadan vazgeçip gerçeğe atlamakta zorlanırlar.

Türlü bahaneler bulurlar. Bir türlü prova süresini doğru

kullanıp provası yapılanı sona erdiremezler. Prova korunaklıdır,

ne oyunun ne de gerçeğin kendisidir. Gerçek sürekli olarak provaya,

prova sürekli olarak gerçeğe müdahale edebilir. İhlaller

sürçmeler gibidir. Ancak, bir kez sabitlendi mi hangisi gerçek/

hangi gerçek sabitlenmiş olacaktır. Gerçek demek dış dünyanın

gerçeğidir. Babanın yasasına karşı çıkmanın bedelini ödemek

zorunda olduklarını kabullenmek durumundadırlar. Gerçekte

babanın yasasına karşı çıkamayacaklarını anlayınca, yaptıkları

provanın oyunun provası olduğunu anlarlar. Ancak, oyun içinde

babanın yasasına karşı çıkabileceklerdir. Ancak, bir simülasyon

selda öndül

Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 22:2006 • ISSN: 1300-1523 99

içinde istediklerine kavuşabileceklerdir. Oyun gerçekten daha da

gerçektir ama bir bakıma. Bu oyun hem ölümcül bir oyun, hem

ölümcül bir gerçektir. Hem gerçeği ihlal edendir, hem gerçeğin

yerini tutan. Gerçeğin gerçeğini de yok eden. Böylece oyunun

gerçeğinde Claire ve Solange ego ideali ile hem bütünleşecek

hem de ego idealininin yerine başat göstereni koyacaktır. Böylece

tekilliklerini de korumuş olacaklardır
HAKKINDA  
 

HİZMETÇİLER


CLAIRE : SELİN TÜRKMEN

SOLANGE : BERNA ADIGÜZEL 

HANIMEFENDİ : ÖZGE O'NEILL 
 
_________________________

Yazan: Jean GENET

Çeviren: Salah BİRSEL 

Ortak Reji Çalışması

Dramaturg: Sinem ÖZLEK

Dekor: Cihan AŞAR

Kostüm: Onur UĞURLU

Işık: Murat İŞÇİ

Müzik: UTKU AKINCI


Süpervizör: Engin ALKAN
_________________________


 İLK GÖSTERİM: 21 EKİM 2009  



 
İLETİŞİM  
 
 
Bugün 1 ziyaretçi (2 klik) kişi burdaydı!
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol